مصاحبه ايي با سازنده دربهاي خاتم كاري شده آستان مقدس امامزاده ابراهيم (ع)
استاد صالح قنبری
۱- لطفا بیوگرافی مختصری از خود بیان کنید.
استاد صالح قنبري، متولد ۱۷ ارديبهشت ۱۳۲۸ اصفهان، داراي مدرك ضريب معادل درجه يك هنري در صنايع دستي رشته خاتم سازي از سوي دانشگاه هنر.
مدرس دانشگاه هاي هنر و نيز هنر و اديان استان اصفهان.
۲- چرا به این رشته هنری بخصوص علاقه مند شدید؟ از چه زمانی در این حوزه آغاز به فعالیت کرده اید و کدام یک از اساتید در این مسیر راهنمای شما بوده اند؟
بنده در سن هفت سالگي به حرفه ی پدر كه فرش فروشي بود پرداختم و يكسال بعد به سفارش او به يكي از دوستان قديمي به نام مرحوم حاج مهدي ناطق پور كه از اساتيد خاتم كاري اصفهان بود معرفي شدم و براي آموختن اين هنر به نزد او رفتم، در طي مدت ۱۳ سال با تمامي مهارت هاي اين رشته آشنا و از سن بيست سالگي بطور مستقل، اين هنر را پيشه خود ساختم.
۳- تا به حال چه موفقیت هایی در این زمینه کسب نموده اید ( لطفا توضیحی در مورد نشان های دریافتی، وضعیت شرکت در نمایشگاه ها و موارد دیگر بفرمایید )؟
بنده آثار متعددی را خلق كرده كه اغلب آنها توسط خريداران و سفارش دهندگان به خارج از كشور ارسال و در اماكن مذهبي، گالري ها، موزه هاي عموي و شخصي نگهداری مي شود. ازجمله اين كارها:
• خاتم كاري چهار جفت درب هاي حرم امام حسين (ع) در كربلا
• خاتم كاري يك جفت از درب هاي حرم حضرت جوادالائمه (ع)
• ساخت خاتم سقف داخلي ضريح كاظمين در عراق
• خاتم كاري درب حرم حضرت ابوالفضل (ع)
• دو جفت درب خاتم ضريح حضرت معصومه (س) در قم
• دو جفت درب خاتم حرم حضرت رقيه (س) در سوريه
• كار خاتم درب گره چيني شده بقعه شاه رضا
• كار خاتم بيست جفت درب گره چيني شده حسينيه اي در گراش فارس
• جعبه اي تمام خاتم (مخصوص قرارگرفتن شمشير حضرت امام جعفر صادق« ع») در موزه آستان قدس رضوي
• خاتم كاري چندين منبر كه داخل و خارج از كشور نگهداري مي شود.
• خاتم كاري درب امام زاده سيد نصيرالدين در تهران
• خاتم كاري دو جفت درب مجموعه فرهنگي هنري دستمالچي در يزد
• ساخت خاتم درب هاي ستاد اقامه نماز و مسجدي در ازنا
• كار خاتم در بهاي مسجد كمرزرين و امام زاده نرمي در اصفهان.
• ساخت (پايه هاي خاتم) تنديس هاي جشنواره بين المللي فيلم هاي كودكان و نوجوانان در دوره هاي هفدهم تابيست و يكم (اصفهان) و…
ايشان در خلال دوران فعاليتش در نمايشگاه هاي داخلي بسياري شركت نموده و موفق به دريافت لوح هاي تقدير فراواني شده است كه تعدادي از آنها بدين شرح مي باشند:
• تقديرنامه وزير محترم علوم، تحقيقات و فن آوري در همايش تجليل از برگزيدگان هنرهاي دستي
• تقديرنامه اي از وزير محترم كار و امور اجتماعي به عنوان خاتم سازي نمونه پيشكسوت در رشته خاتم كاري
• تقدير نامه اي در مراسم بزرگداشت صنعتگران نمونه كشور از سوي سازمان صنايع دستي (سال ۷۸ ه.ش) بعنوان صنعتگر و توليد كننده نمونه
• تقديرنامه اي بعنوان، هنرمند برجسته صنايع دستی كشور از طرف رياست محترم هيئت مديره سازمان صنايع دستي كشور
• لوح تقدير در مراسم طراحي سنتي مكتب اصفهان از سوي فرهنگستان هنر جمهوري اسلامي ايران و سازمان فرهنگي تفريحي شهرداري به مناسبت احيا و ترويج هنرهاي صناعي ايران
• لوح تقدير از سوي رياست محترم دانشگاه هنر
• تقدير نامه هايي از موزه هنرهاي معاصر بعنوان خلق آثار گرانبها در عرصه هنر خاتم
• تقدير نامه اي ازسوي رييس و هيأت مديره محترم شركت سهامي فرش ايران به مناسبت روز جهاني صنايع دستي و احياي صنايع دستي ايران
• لوح تقدير بعنوان تجليل از هنرمندان و نام آوران شهر اصفهان از سوي شهردار و رياست محترم شوراي اسلامي شهر اصفهان
• لوح تقدير به مناسبت گراميداشت هنرمندان پيشكسوت اصفهان در روز صنايع دستي از سوي استاندار محترم اصفهان
• تنديس يادبود و گراميداشت نخبگان كشوري و….
۴- به نظر شما به عنوان یک متخصص، یک محصول ممتاز خاتم باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟
بيشتر طرح های خاتم طرح های هندسی هستند و بايد آنها را به طرح هاي هندسي دقيق تبديل كرد و هر چه كار با دقت و نظم بيشتر انجام شود، كار بهتری توليد می شود. مصالح نيز داراي اهميت بالایی است. بايد از مصالح مرغوب استفاده كرد و نبايد صرفا از چوب در خاتم کاری استفاده شود. از مفتول برنج، استخوان، چوب هايي با رنگ طبيعي یا شيميايی (امروزي) می توان استفاده نمود.
خاتم بد نيزداريم که بصورت انبوه و بدون دقت و فقط براي امرار معاش ساخته می شود و از طرفی خريدار با خريد محصولات با قيمت خيلي پايين باعث تولید محصولاتي بي كيفيت با درجه هنری پایین می شود. علت بی کیفیتی تولیدات این است که افراد کار نابلد تولید را بر عهده گرفته و وقت کافی صرف اثر هنری نمی کنند و همه این موارد دست در دست هم داده و موجب تولید اثری بی کیفیت می شوند.
۵- شرایط فعلی صنایع دستی ایران ( به ویژه شهر اصفهان ) را چگونه ارزیابی می کنید؟ چالش های اصلی پیش روی صنایع دستی ایران کدامند؟
از دیدگاه ایشان صنعت یک عامل مهم برای تضعیف شدن هنرهای دستی در ایران و دنیا می باشد که با ذکر چندین مثال آن را بیان کردند.
فرش دست بافت: در زمان های قدیم در صنعت فرش نياز به چندين استاد كار ماهر بود تا هر روز بر آن نظارت كنند تا شايد بدون عيب توليد شود ولي اکنون فرش ماشيني را با سرعت و بدون نياز به اين قبيل كارها، يكنواخت و بدون عيب توليد مي کنند.
گيوه: نحوه ساخت گیوه به این صورت بوده است که رويه ي گيوه توسط يك نفر و تخت گيوه هم توسط فرد ديگر با استفاده از لباس هاي مندرس ساخته مي شد. این محصول ها خشن بودند و نحوه تولید آن به این صورت بوده است که این پارچه ها را پرس و حالت تخته ایجاد می کردند و تخته را به گيوه دوز مي دادند و بلاخره آن گيوه تهیه مي شد. بعدها با رشد صنعت و روي كارآمدن كفي (تخته) گيوه كنار رفت چون به صرفه نبود، اين همه وقت براي ساخت گيوه گذاشته شود.
نمد: نمد از پشم بز، گوسفند و شتر، توسط هفت الي هشت نفر درست مي شد. بيشتر چوپانان و كشيك چيان براي جلوگيري از سرما از آن استفاده می کردند. امروزه فقط یکسری از محصولات نمدی به همان صورت کاملا محدود توليد می شود چون بجای آن موکت و فرش های ماشینی آمده است.
به نظر ایشان یکسری از محصولات، دیگر تولید نمی شوند و یا تولید آنها دلیل و توجیحی ندارد.
زيلو: زيلوها در گذشته با پنبه درست مي شد كه بدون پرز و خيلي سرد بود كه بيشتر در داخل مساجد از آن استفاده مي شد.
چوب شمشاد: از آن براي توليد شانه استفاده مي كردند كه محكم بود و آب به آن نفوذ نمی كرد. به دليل اينكه قسمت نوک شانه ها حالت تيزی داشت باعث زخم شدن سر می شد، پس از مدتی استفاده چوب شمشاد غیر قانونی شد و همچنین با روي كار آمدن پلاستيك شانه هايي با شرايط خيلي بهتر توليد مي شود كه ديگر نيازي به چوب شمشاد نيست.
قربيل های زه کشی شده : روده ي گوسفند را مي كشيدند و با آن زه تابی می کردند و برای ساخت قربيل، تیر و کمان و وسیله پنبه زنی استفاده مي كردند؛ این محصول بسیار محکم و منعطف بوده است، ولی با روي كار آمدن انواع فلزي و پلاستيكي آن ديگر احتياجي به تولید آن نيست.
نحوه تولید مصالح مورد نیاز در خاتم کاری از دیدگاه ایشان به این شکل است که: درقديم استاد در يك كارگاه، همه ی مصالح مورد نيازش را خودش توليد مي كرد ولي امروزه هر کدام از قسمت مصالح را در بخشي جداگانه (چوبي، فلزي و …) تولید و سپس مونتاژ مي كنند. با صنعتي شدن خيلي آسان و با صرف كمترين زمان، مي توان بهترين و بيشترين توليد را داشت.
۶- به نظر شما برای مقابله با چالش های مطرح شده، چه اقداماتی باید صورت گیرد؟
به نظر من براي جلوگيري از اين چالش ها هيچ راه حلي وجود ندارد چون تولیدات ارزشي كه بايد داشته باشند را ندارند و جوابگوي امورات زندگي نيستند.
برخی از آن صنايع هنوز به شیوه قديمی توليد مي شوند که می تواند این باشد که تولید کنندگان یا از روی اجبار یا نداشتن تحصیلات کافی و نبود شغل مناسب به این امر مبادرت میورزند.
۷- به نظر شما به دليل كمبود اين محصولات قیمت آنها بالا نرفته؟
نه اصلا اينطور نيست. درقديم مجبور به توليد اين محصولات بودند ولي امروزه بدليل افزايش دست مزد، قیمت اين محصولات بالا رفته و بيشتر افراد قدرت خريد ندارند.
رزومه هنرمند
- نام و نام خانوادگی ::استاد صالح قنبري
- فعالیت هنری ::خاتم کاری
- جایزه ها ::
تقديرنامه وزير محترم علوم، تحقيقات و فن آوري در همايش تجليل از برگزيدگان هنرهاي دستي
تقديرنامه اي از وزير محترم كار و امور اجتماعي به عنوان خاتم سازي نمونه پيشكسوت در رشته خاتم كاري
تقديرنامه اي درمراسم بزرگداشت صنعتگران نمونه كشوراز سوي سازمان صنايع دستي (سال۷۸ه.ش) بعنوان صنعتگر و توليد كننده نمونه
تقدير نامه اي بعنوان، هنرمند برجسته صنايع دستی كشور از طرف رياست محترم هيئت مديره سازمان صنايع دستي كشور
لوح تقدير در مراسم طراحي سنتي مكتب اصفهان ازسوي فرهنگستان هنر جمهوري اسلامي ايران و سازمان فرهنگي تفريحي شهرداري به مناسبت احياو ترويج هنرهاي صناعي ايران
لوح تقدير از سوي رياست محترم دانشگاه هنر
تقديرنامه هايي از موزه هنرهاي معاصر بعنوان خلق آثار گرانب ها در عرصه هنر خاتم
تقديرنامه اي ازسوي رييس وهيأت مديره محترم شركت سهامي فرش ايران به مناسبت روز جهاني صنايع دستي واحياي صنايع دستي ايران
لوح تقدير بعنوان تجليل ازهنرمندان و نام آوران شهر اصفهان از سوي شهردار و رياست محترم شوراي اسلامي شهراصفهان
لوح تقدير به مناسبت گراميداشت هنرمندان پيشكسوت اصفهان در روز صنايع دستي از سوي استاندار محترم اصفهان
تنديس ياد بود و گراميداشت نخبگان كشوري و …
عالی ممنون
باتشکر از شما که از هنرمندان تجلیل می کنید به سهم خودتان
در تصویر آخر تصویر استاد قنبری کدامیک است
البته مشخص است سمت راست هستند ولی بهتر است معلوم شود
موفق باشید